4 گام برای تبدیل تلرانس ابعادی به تلرانس هندسی

در این مقاله قصد داریم با یک مثال صنعتی به نحوه تبدیل یک نقشه با تلرانس ابعادی به تلرانس هندسی را با چند گام توضیح دهیم، نظرات و وسوالات خود را زیر همین مقاله برای ما بنویسید.

قطعه با تلرانس ابعادی

قطعه‌ای مانند تصویر زیر داریم که در نرم افزارهای طراحی سه بعدی مدلسازی شده است و تلرانس گذاری ابعادی شده است، قطعه ساخته می‌شود و به مرحله اندازه گیری می‌رسد اولین مشکلی که به آن مواجه هستیم صحت سنجی قطعه است آیا این قطعه با این تلرانس‌های موجود درست تولید شده است؟

قطعه را اندازه‌گیری می‌کنیم و طبق تلرانس‌ها تولید شده است ولی هندسه و شکل ظاهری قطعه همانطور که در شکل زیر می‌بینید ایراد دارد چرا همچین مشکلی بوجود آمده است؟ آیا این قطعه عملکرد درستی در مونتاژ خواهد داشت؟

جواب خیر است( اگر هم مونتاژ شود شانسی بوده) پس علاوه بر تلرانس ابعادی به تلرانس هندسی نیز نیاز داریم که بتوان هندسه( فرم، موقعیت، پروفیل، زاویه‌دار بودن) را نیز رعایت کند و بتوانیم قطعه را صحت سنجی کنیک و تعریف درست سه بعدی از قطعه داشته باشیم ( تلرانس ابعادی در دو بعد بود)، و در این مقاله با چهار گام تلرانس ابعادی را به هندسی تبدیل می‌کنیم.

گام اول: مشخص کردن سایز (تلرانس ابعادی) است که بر اساس استاندارد ISO286  )انطباقات) و ISO2768 مشخص می‌شود که در این مثال مشخص شده بود.

گام دوم: مشخص کردن مبناهای عملکردی است که بر اساس عملکرد و مونتاژ مشخص می‌شود که سه نکته زیر را برای مشخص کردن مبنا درنظر بگیرید.

• سطحی که قرار است با پیچ به سطح دیگر متصل شود سطحی که با قطعه دیگر در ارتباط است مبنای اول است.
• سطحی یا فیچری که وزن قطعه را تحمل می‌کند.
• سطحی که بزرگتر است( اگر دو سطح وجود داشت سطحی که بزرگتر است به عنوان مبنا انتخاب می‌شود).

*نحوه اعمال مبناها به طور کامل در دوره تلرانس گذاری هندسی مقدماتی توضیح داده شده است.

که در این مثال همانطور که در شکل بالا می‌بینید سطح پشت قطعه که با پیچ به قطعه طوسی رنگ متصل شده است مبنایی اول، سطح کف قطعه که وزن قطعه را تحمل می‌کند مبنای دوم و سطح سمت چپ قطعه مبنای سوم است.( یکی از کارهای مبناها گرفتن درجات آزادی قطعه است که در اینجا 6 درجه آزادی قطعه با 3 مبنا گرفته شده است).

گام سوم: مبناها را با تلرانس‌های فرم، جهت و موقعیت توصیف کنیم.

در این مثال مبنای اول تلرانس فرم (تختی) اعمال شده است و مبنای دوم و سوم را با تلرانس تعامد وریفای کرده‌ایم.

و سوراخ بزرگ به قطر 0.758 را با را تلرانس موقعیت اعمال کرده‌ایم.

با همین سه گام 57% قطعات که تکلیف قبولی یا رد شدن آن در تلرانس ابعادی مشخص نبود، مشخص می‌شود، این اتفاق چگونه افتاد؟

همانطور که می‌دانید شکل ناحیه تلرانسی در تلرانس گذاری ابعادی مربع است ولی تلرانس گذاری هندسی هر کدام ازکاراکترها شکل ناحیه تلرانسی مربوط به خود را دارد، به طور مثال این سوراخ شکل ناحیه تلرانسی استوانه‌ای دارد که دو مزیت نسبت به شکل مربعی دارد:

1. ناحیه بیشتری برای خطای مجاز ایجاد کرده است، یعنی تولید قطعه را راحتتر کرده است.
2. از دو به بعد به سه بعد تبدیل شده است( یکی از مهمترین مزیت‌های تلرانس هندسی است)

گام چهارم: از کاراکتر پروفیل را اعمال می‌کنیم تا قطعه به صورت کامل تلرانس گذاری هندسی شده باشد و اعداد مربوط به پروفیل را بیسیک می‌کنیم.

نکته 1: تلرانس‌های هندسی موقعیت و پروفیل سایزهای مربوط به خود را بیسیک می‌کند.

نکته 2: تقدم و تاخر مبناها تاثیر بسیار زیادی در تلرانس‌ها دارد پس به دقت بررسی شوند.