روغن صنعتی
روغن های صنعتی و ویژگی های آنها
در این مقاله سعی داریم تا به بررسی روغن های صنعتی و ویژگی های آنها بپردازیم. همچنین مراحل تولید روغن های صنعتی، کاربردهای آنها و تاریخچه آنها و نحوه خرید روغن صنعتی را نیز با هم مرور خواهیم کرد.
روغن صنعتی چیست؟
روغن های صنعتی از دو جزء تشکیل شده میشوند: روغن پایه و مواد افزودنی. هر کدام از این اجزا لنگبه شکل مختص خود تولید میشود. روغن پایه که اساس اکثر روغن های صنعتی را تشکیل میدهد از مواد نفتی و برش آنها تولید میشود. همچنین میتوان از طریق تصفیه کردن روغن های کارکرده نیز به تولید روغن پایه دست یافت. به این شکل از تولید روغن، تولید مصنوعی میگویند. جزء دوم طیف وسیعی از مواد را میتواند شامل شود. در حقیقت این مواد، مواد افزودنی هستند و شکل گیری هر کدام مختص خود میباشد. اما نکته حائز اهمیت این است که مواد افزودنی از دسته ترکیبات شیمیایی میباشند که با فرمولاسیون پیچیده با روغن پایه ترکیب شده و روغن صنعتی با ویژگی های متفاوت و خاص خود را ایجاد میکنند.
مراحل تولید روغن صنعتی چیست؟
اولین قدم در تولید روغن های صنعتی، پتروشیمی و تقطیر نفت خام میباشد. برای این که روغن صنعتی تهیه شود در ابتدا لازم است فرآیندهایی اتفاق بیفتد. این فرآیندها به تولید یک ماده با ویژگی های خاص که اصطلاحاً نقطه اشتعال و ریزش مطلوب نظر ما را داشته باشد ختم میشود. با تقطیر چند مرحله ای نفت خام، ابتدا در جو و سپس در خلا به یک ماده نفتی که میتواند اساس ساخت روغن صنعتی باشد میتوان دست یافت.
آسفالت گیری
در مرحله دوم نوبت به آسفالت گیری میرسد. در این مرحله در ابتدا مواد آسفالتی که در مرحله قبل در درون برج تقطیر در مرحله خلأ مانده بود استخراج میشود. این کار نیازمند وجود یک حلال است که بتواند مواد آسفالتی را در خود حل کند و از درون برج تقطیر خارج نماید. معمولاً از حلال پروپان برای این امر استفاده میشود.
تصفیه و خالص سازی
حال به مرحله سوم یعنی خالص کردن روغن میرسیم. هر چقدر ناخالصی و ترکیب اضافه در درون روغن صنعتی باشد کیفیت آن کمتر میشود. در حقیقت مواد ناخالص به موادی گفته میشود که ویژگی های گرانروی، نقطه اشتعال و ریزش مد نظر ما را نداشته باشند. به این ترتیب پس از مرحله خالص سازی، روغن صنعتی بیشتر به ویژگی های مطلوب نظر ما نزدیک میشود.
موم گیری
حال نوبت به مرحله چهارم یعنی موم گیری میرسد. قسمت های جامد و سنگین که در درون روغن وجود دارد و اصطلاحاً به آنها پارافین میگویند از طریق تزریق حلال های مخصوص و سپس فیلتر کردن روغن صنعتی جدا میشوند. به این ترتیب روغن یک درجه دیگر به مرغوب شدن نزدیک میشود. در مرحله نهایی که به آن تصفیه هیدروژنی میگویند نوبت به خارج کردن ناخالصی های بسیار ریز میرسد. این ناخالصی ها شامل گوگرد و اکسیژن میباشد. به این ترتیب روغن صنعتی مرغوب تر شده و سختی بالاتری پیدا میکند. این سختی بالاتر برای روغن های صنعتی و کاربرد آنها در صنعت بسیار حیاتی میباشد.
مخلوط سازی
حال که روغن پایه با سختی مورد نظر ما ایجاد شد در قسمت آخر به بخش مخلوط کردن میرسیم. همانطور که قبلاً نیز ذکر شد در این مرحله، افزودنی ها اضافه میشوند. هر روغن صنعتی باید ویژگی های خاصی برای کاربرد مخصوص خود داشته باشد. تمامی این مراحل طبق استانداردهای بین المللی تعریف شده است. شرکت ها برای تولید و ساخت و فروش روغن های صنعتی باید کلیه مراحل را طبق استانداردها پشت سر بگذارند.
تاریخچه روغن های صنعتی
استفاده از روغن صنعتی در ماشین ها و صنعت پیشینه زیادی دارد. در ابتدا استفاده از روغن به این سادگی که امروز ما در ماشین آلات و صنعت مشاهده میکنیم نبوده است. در حقیقت برای این که روغن بتواند ویژگی های مد نظر برای استفاده در ماشین آلات را داشته باشد لازم است که سختی زیادی داشته باشد. همچنین از ویژگی های منحصر بفرد مانند گرانروی بالا و نقطه اشتعال مد نظر برخوردار باشد. هر روغنی که این ویژگی ها را نداشته باشد استفاده از آن عملا در صنعت و ماشین آلات غیر ممکن خواهد شد.
در گذشته انسان ها برای دستیابی به روغن مطلوب از روغن نهنگ و گاو استفاده میکردند. این روغن ها طبیعی بودند اما پایداری بالایی نداشتند. همچنین امکان اشتعال به دلیل اصطکاک بالای آنها نیز وجود داشت. در طرف دیگر برای روغن کاری از روغن گیاهان یا اصطلاحاً روغن نباتی استفاده میکردند. مشکلات ذکر شده در مورد روغن نهنگ و گاو، در مورد روغن گیاهان نیز صادق میباشد.
نسل نوین
در سال ۱۸۸۳ در صنعت پتروشیمی تحول بزرگی رخ داد. مهندسان توانستند با استفاده از تکنیک های علمی به تقطیر جزء به جزء نفت و رسیدن به یک برش نفتی برای ساخت روغن دست پیدا کنند. این روغن که با استفاده از تکنیک های تقطیر پیچیده تولید شد به روغن صنعتی معروف گردید. از آن زمان استفاده از روغن به دست آمده از تقطیر نفت یا همان روغن صنعتی گسترده تر شد تا جایی که به صورت کامل جایگزین روغن نهنگ و گاو و روغن گیاهان شد.
ویژگی های روغن های صنعتی برای استفاده در ماشین آلات و صنعت بسیار بهینه میباشد. به دلیل پایداری بسیار بالای روغن صنعتی، قابلیت روانکاری بسیار بالایی وجود دارد. همچنین به دلیل نقطه اشتعال بالا احتمال آتش گرفتن در اثر اصطکاک و گرمای ایجاد شده بسیار کم است. بنابراین این جایگزینی در حقیقت جایگزینی ویژگی های مطلوب روغن صنعتی و ویژگی های نامطلوب روغن حیوانی و گیاهی بود. از آن پس همچنین ماشین آلات و صنعت نیز پیشرفت گسترده تری پیدا کردند. چرا که با وجود روغن پایدار امکان ایجاد توان بیشتر در ماشین آلات نیز شکل گرفت. در ادامه به بررسی کاربرد ها و انواع روغن های صنعتی خواهیم پرداخت.
مهمترین خواص و ویژگی روغن صنعتی
بهتر است قبل از دسته بندی انواع روغن ها بر اساس المان های مختلف، مهمترین ویژگی روغنها را برسی کنیم
ویسکوزیته (Viscosity)
مهمترین مشخصه روغن های صنعتی، ویسکوزیته است. نماد ویسکوزیته با شاخص (VI) نشان داده میشود که نمایش دهنده میزان حساسیت گرانروی سیال روان کننده به تغییرات دما است. بالا بودن مقدار نشان میدهد که روان کننده در دماهای مختلف، چه در بالا و چه پایین، پایدارتر است.
نقطه ریزش (POUR POINT)
اینکه روغن به عنوان یک سیال تا چه دمای پایینی قابلیت جریان دارد، یکی دیگر از ویژگی های مهم روان کننده های مایع تحت عنوان نقطه ریزش است. این شاخص گویای این است که؛ دمایی که در آن روغن به عنوان روان کننده یخ نمیزند و به جریان خود ادامه میدهد. از این رو، روانکاری را در دمای شدید خارجی امکان پذیر میکند.
نقطه اشتعال (Flash Point)
دمایی که روغن شروع به سوختن میکند. نقطه اشتعال روغن صنعتی دمایی است که در آن بخار آن یا مخلوط روغن و بخار و هوا میتواند آتش بگیرد یا بسوزد. این به عنوان شاخص خطر آتش سوزی و انفجار روغن ها و سوخت ها در انبار و حمل و نقل عمل میکند.
انواع روغن های صنعتی به لحاظ کاربرد کدامند؟
انواع روغن های صنعتی به لحاظ کاربرد شامل چهار گروه میباشد. روغن روانکار، روغن انتقال قدرت، روغن خنک کننده و روغن فرآیندی انواعی میباشند که با آنها روبرو هستیم. در ادامه هر کدام از این روغن ها را بررسی میکنیم و کاربردشان را به صورت گسترده تر بیان میکنیم.
روغن های روانکار
وقتی صحبت از روغن ها و کاربرد آنها میشود، مطمئناً یکی از آشناترین کاربرد هایی که به ذهن مخاطب میرسد خاصیت روانکاری آن میباشد. روغن های روانکار مثال های متعددی دارند. شاید شما با نوع بیشتر پردازش شده آنها آشنا باشید. واسکازین و گریس جزو این دسته میباشند. طبیعتاً همانطور که از نام این روغن ها پیداست وظیفه آنها ایجاد قابلیت روانکاری و مانع شدن از ایجاد اصطکاک و حرارت بالا میباشد. از این طریق ماشین آلات اعم از وسایل نقلیه و ماشین آلات صنعتی فرسودگی کمتری خواهند داشت.
همچنین استفاده از این روغن ها باعث میشود تا آلودگی صوتی ناشی از ماشین آلات چندین برابر کاهش یابد. بنابراین بدون وجود این نوع روغن صنعتی همه ما در جهان بسیار پر سر و صدا تر و شلوغ تری زندگی میکردیم. همچنین ماشین آلات نیز عمر کمتری داشتند. این قضیه شامل حال وسیله نقلیه شما نیز میشود. یعنی خودروی شما عمر بسیار کوتاه تر از آن چیزی که امروزه دارد میداشت.
روغن های انتقال قدرت
نوع دوم روغن های صنعتی، روغن های انتقال قدرت هستند. در حقیقت این نقش از روغن برای بسیاری از افرادی که با وسیله نقلیه سروکار دارند و یا مکانیک هستند آشنا میباشد. در حقیقت در یک اتومبیل انرژی لازم برای به جلو حرکت کردن، توسط احتراق در درون موتور ایجاد میشود. این انرژی پیستون ها را به حرکت در میآورد و سپس به میل لنگ انتقال مییابد و از طریق دیفرانسیل به چرخ ها وارد میشود. به این ترتیب ماشین به جلو رانده میشود. در این بین نقش روغن بسیار مهم میباشد. روغن ها در این سیستم بخش مهمی از پروسه انتقال دهنده قدرت هستند.
یکی از فواید وجود روغن، القا خاصیت روانکاری در کنار انتقال قدرت میباشد. اگر قرار بود تمام اجزای ماشین آلات صرفاً بر اساس چرخ دنده ها و میل لنگ ها طراحی گردد، ماشین آلات نه تنها بیشتر هزینه بر میشدند بلکه توانایی کار کردن در فشارهای بالا را نیز از دست میدادند. روغن صنعتی انتقال دهنده قدرت این مشکل را در صنعت و در ماشین آلات حل کرده است. باید در نظر داشت که کاربرد این روغن در صنعت گسترده تر از وسایل نقلیه میباشد. همچنین در مورد استفاده از روغن موتور در هر ماشین باید گفت که نوع روغن بر اساس ماشین متمایز است. یکی از مهمترین کارهایی که یک مکانیک زبده انجام میدهد انتخاب دقیق و صحیح روغن مناسب برای وسیله نقلیه میباشد. به این ترتیب از ویژگی انتقال قدرت این روغن ها به خوبی استفاده میشود.
روغن های خنک کننده
یکی دیگر از انواع روغن های صنعتی، روغن های خنک کننده هستند. در نگاه اول شاید دارا بودن ویژگی خنک کنندگی برای روغن ها بسیار عجیب باشد. اما حقیقت این است که بسیاری از افراد از نقش خنک کنندگی روغن صنعتی به طور روزمره استفاده میکنند، بدون آنکه از آن اطلاع داشته باشند. در حقیقت خود روغن موتور یکی از معروف ترین مثال های روغن های خنک کننده میباشد. گرچه نقش اصلی روغن موتور روانکاری میباشد اما یکی از قابلیت های بسیار مهم آن که در ماشین تاثیرگذار است توانایی خنک کنندگی است.
ماشین ها دو جز برای خنک کنندگی دارند که جزء اول توسط رادیاتور و آب رادیاتور تامین میشود. جزء دوم توسط روغن موتور و ایجاد بهینه سازی ایجاد میشود. این نقش در بقیه صنایع نیز توسط روغن های صنعتی مخصوص انجام میشود.
روغن های فرآیندی
یکی دیگر از انواع روغن های صنعتی بر اساس کاربرد آنها، روغن های فرآیندی هستند. این روغن ها در حقیقت در ساخت محصولات صنعتی کاربرد دارند. صنایعی که به این روغن ها برای تولیدات خود نیاز دارند صنایعی از قبیل لاستیک سازی، پلاستیک سازی و نوار نقاله و تسمه میباشند. در حقیقت این روغن ها به دلیل ویژگی های منحصر بفردی که دارند در نوع آروماتیک و غیر آروماتیک تولید میشوند.
کاربردی ترین استفاده این نوع از روغن های صنعتی در لاستیک سازی و پلاستیک سازی میباشد. به این ترتیب لاستیک ها ویژگی های مطلوب تری پیدا میکنند. کاهش اصطکاک درونی لاستیک و همچنین افزایش خاصیت کشسانی مهمترین ویژگی هایی است که روغن صنعتی به لاستیک اضافه میکند. این امر در نوع استفاده ای که از لاستیک میشود بسیار حائز اهمیت میباشد.
فواید
یکی از مهمترین فایده های روغن های فرآیندی کاهش هزینه تولید میباشد. همچنین فایده های دیگری نیز برای این نوع از روغن ها وجود دارد. از طریق استفاده از این روغن ها ویسکوزیته لاستیک پایین میآید و برای نوع استفاده بهینه تر میشود. همچنین نقطه اشتعال بالا میرود و در اصطکاک های بالا امکان آتش گرفتن به حداقل میرسد. روغن های فرآیندی باعث بهبود عملکرد لاستیک در دمای پایین نیز میشوند. علاوه بر اینها کاهش هزینه تولید باعث پایین تر بودن قیمت لاستیک ها نیز میشود.
هر چند باید در نظر داشت که این نوع از روغن های صنعتی هم شامل انواع باکیفیت و نامرغوب میشوند. بنابراین مرغوبیت روغن میتواند تأثیر بسزایی در محصول نهایی داشته باشد. نقش حیاتی روغن در یک کالای حیاتی مانند لاستیک معمولاً مشتریان را بر آن میدارد تا از مرغوب ترین نوع آن استفاده کنند. این قضیه در مورد تسمه ها و نوار نقاله نیز صادق میباشد. چرا که نیازمند گردش در دورهای بالا با استحکام دینامیکی ماشین آلات است. به این ترتیب با استفاده از روغن صنعتی مرغوب در ساخت کالاهای مختلف مرغوبیت خود کالاها نیز بالا رفته و باعث ایجاد استحکام دینامیکی گسترده تری میشود. از این طریق کیفیت پایداری ماشین آلات کاملاً تضمین میشود.
ویسکوزیته یا گرانروی
در ادامه قصد داریم به بررسی آخرین نوع از طبقه بندی روغن های صنعتی بپردازیم. در این نوع طبقه بندی ویژگی های درونی خود روغن مد نظر ما میباشد. این ویژگی منحصر بفرد اصطلاحاً ویسکوزیته میباشد. نام دیگر است. گرانروی یا ویسکوزیته نوعی ویژگی شیمیایی است که میزان مایع بودن و به صورت دقیق تر توانایی مایع شدن یک ماده را بیان میکند. در حقیقت هرچه ویسکوزیته یک روغن پایین تر باشد آن روغن زودتر تبدیل به مایع میشود. برعکس هر چقدر ویسکوزیته یک روغن بالاتر باشد، آن روغن دیرتر مایع میشود و یا اصطلاحاً سفت تر است.
دسته بندی روغن های صنعتی بر اساس نوع روغن
روغن های طبیعی (NATURAL OILS)
در دسته اول روغن های طبیعی به دست آمده از منابع طبیعی و بدون فرآوری زیاد را داریم. علاوه بر این، این روان کننده های مایع از چربی های حیوانی و سبزیجاتی مانند روغن کلزا و کرچک تهیه میشوند.
روغن های طبیعی با توجه به خواص آنها، محصولاتی کاملاً ناپایدار در محیط های اکسیداتیو و حرارتی هستند. علاوه بر این، آنها به راحتی در دمای بالا اکسید میشوند که باعث میشود خواص خود را از دست بدهند. به این دلایل، ما از روغن های طبیعی برای روغن کاری ماشین استفاده نمیکنیم.
روغن معدنی یا روغن مینرال (MINERAL OILS)
نوع اول روغن های صنعتی همانطور که در مطالب آغازین این مقاله نیز ذکر شد روغن صنعتی با پایه نفتی میباشد. این روغن از طریق تقطیر جزء به جزء نفت خام به دست میآید. پس از تقطیر نفت خام، ماده پایه اولیه تولید میشود که در ادامه با افزودن مواد افزودنی که ویژگی های خاصی دارند میتوان روغن هایی با ویژگی های متفاوت و با کاربردهای متفاوت تولید کرد. با توجه به ترکیب آنها، تمام روغن های معدنی هیدروکربن ها یا ترکیبات آلی هستند که از هیدروژن و کربن تشکیل شده اند. به این نوع روغن، روغن مصنوعی نیز میگویند. نامی که برای این روغن در بازار وجود دارد، معمولاً روغن معدنی یا مینرال میباشد.
ذکر این نکته ضروری است که تغییرات دما بر روی روغن های معدنی بسیار اثرگذار است. عموماً دارای VI تا 120 میباشند. نقطه ریزش آنها در محدوده 6- تا 60- درجه سانتیگراد است، اما اکثر روغن های معدنی دارای نقطه ریزش 20 ℃ هستند. علاوه بر این، روغن های معدنی به راحتی میسوزند، به این معنی که نقطه اشتعال کمتری دارند.
از آنجایی که از منابع طبیعی سرچشمه میگیرند، حاوی عناصر دیگری مانند گوگرد، فسفر، نیتروژن و غیره هستند. این عناصر به عنوان ناخالصی هایی در نظر گرفته میشوند که هم بر روانکاری اثر میگذارند و هم محیط را آلوده میکنند. آنها میتوانند باعث تشکیل لجن و رسوب شوند که به عنوان محصولات اکسیداسیون و سایر واکنش هایی که در طول فرآیند روانکاری رخ میدهد، دامن بزند. به این دلایل، روغن های معدنی باید فرآیند تصفیه را طی کنند. هنگامی که آنها خالص شدند، روغن های معدنی با مواد افزودنی تکمیل میشوند تا کاستی های آنها جبران شود. با این وجود، روغن های معدنی در صنعت بیشترین استفاده را دارند.
روغن سنتتیک (Synthetic Oils)
نوع دوم روغن صنعتی، روغن هایی با پایه گیاهی هستند. این روغن ها در ابتدا در آلمان تولید شدند. این روغن ها در جهت رفع معایب و نواقص روغن های مینرال ساخته شدند. نام دیگر این نوع از روغن ها روغن سنتتیک میباشد. روغن سنتتیک به دلیل فرآوری خاص آن معمولاً قیمت بالاتری دارد. همچنین پایداری نوع طبیعی معمولاً به دلیل افزودن مواد افزودنی خاص و پایه گیاهی بالاتر است. باید در نظر داشت که غالب روغن های صنعتی که در بازار استفاده میشود و در صنعت و ماشین آلات کاربرد دارد از نوع روغن صنعتی مینرال میباشد.
وجود محدودیت در روغن های معدنی، بر عملکرد آنها تأثیر میگذارد. تولید روغن های مصنوعی از طریق روش های شیمیایی و وجود ناخالصی هایی برای افزایش عملکرد، باعث شده تا تا جایگزین پیشرفته تری برای روان کننده های معدنی یا روغن سنتی ایجاد شود.
کاهش رسوب گذاری این محصولات را به پایداری مناسبی رسانده است. وجود شاخص ویسکوزیته بسیار بالاتر باعث میشود در دماهای مختلف پایدار خود را حفظ کنند. نقطه ریزش آنها بین -18 درجه و -74 درجه سانتیگراد (به طور کلی -30 تا -50 درجه سانتیگراد) قرار میگیرد، جریان پذیری آنها در دماهای پایین بهبود مییابد. چیزی که آنها را برای کاربرد در صنایعی که آتش یک خطر جدی در نظر گرفته میشود، ایده آل میکند، نقطه اشتعال بالاتر آنها است که به سطح غیر قابل اشتعال میرسد.
ویژگی های روغن سنتتیک
با نگاهی به تمام خواص روغن های سنتتیک، ویژگی آن در موارد زیر بخش بندی میشوند.
- کاربری در دمای بالا و پایین (شاخص ویسکوزیته بهتر)
- کاربردهایی که نیاز به روغن کم اشتعال دارند
- شرایطی که باید به سازگاری با مواد بسیار متخلخل مانند لاستیک یا پلاستیک توجه کرد.
- کاربردهایی که در آن آلودگی گوگرد و فسفر خطرات جدی محسوب میشوند مانند صنایع غذایی.
چرا به روغن مواد افزودنی اضافه میکنیم؟
روانکنندههای روغنی جدا از مینرال یا سنتتیک بودن، دارای یکسری افزودنی هایی برای بهبود ویژگی های خود هستند. این افزودنی های پیشرفته بر معایب و کاستی های روغنهای پایه معدنی و سنتتیک غلبه میکنند.
افزودنی ها را میتوان به چندین نوع تقسیم کرد.
مواد افزودنی ضد سایش (ANTI-WEAR ADDITIVES)
این مواد افزودنی یک لایه سیال محافظ روی سطح تشکیل میدهند که از سطح در برابر سایش و اکسیداسیون زودرس محافظت میکند. علاوه بر این، آنها را به روغن هایی که برای استفاده در دماهای شدید استفاده میشود، اضافه میکنند.
افزودنی های فشار شدید (EXTREME PRESSURE ADDITIVES)
این مواد افزودنی یک لایه محافظ بسیار ضخیم و قوی تشکیل میدهند. روغنهای روانکننده و گریسهای صنعتی که حاوی عوامل فشار شدید هستند، به عنوان مثال برای روانکاری چرخ دندهها استفاده میشوند. با این حال، ترکیب آنها باعث خوردگی مواد خاصی میشود.
اصلاح کننده های اصطکاک (FRICTION MODIFIERS)
از آنها برای کاهش اصطکاک و کاهش مصرف انرژی برای روغن موتور استفاده میشود.
بهبود دهنده های شاخص ویسکوزیته (VISCOSITY INDEX IMPROVERS)
استفاده از این افزودنی ها باعث افزایش پایداری روغن در محدوده دما میشود.
کاهش دهنده های نقطه ریزش (POUR POINT DEPRESSANTS)
عملکرد آنها کاهش نقطه ریزش روغن و بهبود جریان پذیری آن در دماهای پایین است.
مهار کننده های اکسیداسیون (OXIDATION INHIBITORS)
این عوامل حفاظتی به روغن ها اضافه میشوند تا خواص روان کنندگی آنها حفظ شود زیرا در شرایط عملیاتی شدید (دما و فشار بالا) و هوا قرار میگیرند.
بازدارنده های زنگ زدگی و خوردگی (RUST AND CORROSION INHIBITORS)
این افزودنی ها در مواردی مورد نیاز هستند که آب و رطوبت میتواند اثرات مخربی داشته باشد، به ویژه در اجزای ساخته شده از فلزات آهنی و غیر آهنی.
پاك كننده ها و معلق كننده ها (DETERGENTS AND DISPERSANTS)
این عوامل با کاهش حضور اسید و محافظت از آنها در برابر زنگ زدگی و خوردگی، سطوح ترکیبات هدف را تمیز میکنند. این امر با پراکندگی هر نوع آلاینده در روغن حاصل میشود که از تشکیل لجن و رسوب بر روی سطوح فلزی حتی پس از مدتی عدم فعالیت جلوگیری میکند.
مواد مهار کنندههای کف (FOAM INHIBITORS)
مواد ضد کف هنگامی مورد نیاز است که مواد افزودنی مختلف با یکدیگر تعامل دارند، میتوانند کف ایجاد کنند. فوم میتواند به طور جدی عملکرد روغن صنعتی را مختل کند زیرا حباب های هوای آن مانع از روانکاری روغن به اندازه کافی سطح میشود. جالب توجه است، مقدار ناکافی بازدارنده های کف میتواند اثر معکوس داشته باشد به این معنی که فوم بیشتر میتواند روی روغن تأثیر بگذارد.
لازم به ذکر است که همه این افزودنی ها و عملکرد آنها با گذشت زمان ضعیف میشوند و این بدان معناست که خود روغن نیز کیفیت خود را از دست میدهد. هنگامی که این اتفاق افتاد یا عمر مفید روغن به پایان رسید، زمان تعویض روغن صنعتی فرا میرسد.
دسته بندی روغن های صنعتی از لحاظ ویسکوزیته
روغن صنعتی با ویسکوزیته بالا
در حقیقت این نوع از روغن های صنعتی به دلیل گرانروی بالاتر باعث میشوند تا روغن سفت تر بوده و سخت تر حرکت کند. در نگاه اول ممکن است که این ویژگی، ویژگی مطلوبی به نظر نرسد. اما بر اساس شرایط آب و هوایی و علی الخصوص در وسایل نقلیه استفاده از این نوع از روغن ها مزایای فراوانی به دنبال دارد و گاهی نیز یک ضرورت است. روغن صنعتی با گرانروی بالا در فصول گرم سال باعث میشود تا گرمای هوا باعث بیش از حد رقیق شدن روغن نشود.
اگر شما از روغن صنعتی با گرانروی پایین در فصول گرم سال استفاده کنید به دلیل افزایش دمای هوا، روغن شل تر میشود. به این ترتیب با میزان رقیق بودن بالا، ویژگی های روغنی خود را از دست میدهد. برای درک بهتر این موضوع به صورت عامیانه تر میشود گفت که در دمای بالا روغن صنعتی با ویسکوزیته پایین بیشتر نزدیک به آب میشود. بنابراین روغن صنعتی با ویسکوزیته بالا در فصول گرم سال و همچنین در ماشین آلاتی در صنعت که دمای بسیار بالایی را در اثر اصطکاک ایجاد میکنند، کاربرد فراوانی دارد.
روغن صنعتی با ویسکوزیته پایین
این نوع از روغن ها در فصول سرد سال برای وسایل نقلیه کاربرد دارند. ویسکوزیته پایین این روغن های صنعتی باعث میشود تا از طرفی راحت تر حرکت کنند و از طرف دیگر ماشین نیز زودتر روشن شود. حتماً این مشکل چیزی است که به آن برخورده اید. بسیاری از ماشین ها در فصول سرد سال نیاز دارند تا چندین دقیقه درجا کار کنند تا توانایی حرکت پیدا کنند. این امر در فصول گرم سال برعکس میشود. در حقیقت در فصول سرد سال اگر از روغن صنعتی با ویسکوزیته بالا استفاده کنید ماشین بدون هول دادن روشن نمیشود. چرا که گردش روغن در درون موتور بسیار سخت میشود. همچنین استفاده از روغن صنعتی با ویسکوزیته پایین در دستگاه هایی که در شرایط آب و هوایی سرد کار میکنند و نیز ماشین آلاتی که اصطکاک بالا و در نتیجه آن حرارت زیادی ایجاد نمیکنند هم کاربرد دارد.
نحوه انتخاب روغن صنعتی بر اساس ویکوزیته
بنابراین با توجه به نوع ویسکوزیته بالا و یا پایین روغن های صنعتی میتوان راجع به استفاده از آنها بهتر تصمیم گرفت. به این ترتیب که در فصول سرد سال باید از روغن با گرانروی پایین استفاده کرد و در فصول گرم سال از روغن با گرانروی بالا استفاده نمود. این امر همچنین در سلامت ماشین آلات و موتور وسیله نقلیه نیز بسیار تاثیر گذار است. استفاده نامناسب از روغن میتواند سلامت ماشین آلات و خودرو را با خطر مواجه سازد. بنابراین برای خرید انواع روغن صنعتی و انتخاب آن حتماً ویسکوزیته آن و شرایط آب و هوایی و اقلیمی منطقه خود را در نظر داشته باشید. عمر طولانی تر و بهبود کارکرد موتور وسیله نقلیه و یا ماشین آلات صنعتی شما در گرو انتخاب دقیق مناسب ترین نوع روغن صنعتی میباشد.
در ادامه به بررسی نکاتی که باید در خرید روغن های صنعتی به آنها دقت شود میپردازیم. لطفاً تا پایان این بخش و این مقاله همراه ما باشید.
نظر کارشناس در انتخاب و خرید روغن صنعتی مهم است
طبقه بندی روغن بر اساس کاربرد
بسته به نوع کاربرد آن، روغن صنعتی را میتوان برای سیستم های انتقال حرارت، یاتاقان های بار بالا، توربین ها، کمپرسورها و پمپ های آب استفاده کرد.
روغن گردش پذیر و دوران کننده (CIRCULATION OIL)
برای سیرکوله کردن و جریان یافتن روغن صنعتی در یاتاقان ها، سیلندرها، چرخ دنده های مخروطی و چرخ دنده های حلزونی و طیف گسترده ای از کاربردهای صنعتی مناسب است. شاخص ویسکوزیته بالا و خواص مقاومت در برابر حرارت از ویژگی های این نوع روغن است. همچنین از قطعات در برابر سایش، اکسیداسیون، زنگ زدگی و کف محافظت میکنند. این نوع روغن های گردشی و سیرکوله در دو نوع مینرال و سینتتیک در بسیاری از گریدهای ISO موجود هستند.
روغن کمپرسور (COMPRESSOR OIL)
روغن های این دسته در پمپ های خلاء، کمپرسورهای هوا و کمپرسورهای پیچی، پیستونی و پره های چرخشی استفاده میشوند. آنها دارای خواص ضد سایش و لایه برداری عالی هستند و از سطوح در برابر اکسیداسیون و زنگ زدگی محافظت میکنند. روغن های کمپرسور در دو نوع مینرال و سینتتیک در بازار موجود هستند. شما برای خرید روغن صنعتی کمپرسور در گرید های مختلف ISO و SAE میتوانید از کاتالوگ روغن صنعتی استفاده کنید.
روغن انتقال حرارت (HEAT TRANSFER OIL)
برای تجهیزاتی که به عدم تعمیر و نگهداری طولانی مدت مشهور هستند، نیاز به روغنی وجود دارد که از زنگ زدگی و اکسیداسیون جلوگیری کند. از این نوع روغن صنعتی در انتقال حرارت ثابت استفاده میشود. ویژگی انتقال حرارت در دو نوع روغن مینرال و سنتتیک وجود دارد و شما با خرید روغن صنعتی میتوانید از آنها بهره ببرید.
روغن دنده صنعتی یا واسکازین (INDUSTRIAL GEAR OIL)
این روغن ها برای تحمل فشارهای شدید گیربکس های صنعتی، چرخ دنده های کاهش دهنده، ماشین های اختلاط بتن، سیستم های گردش و سیرکوله، تجهیزات کشاورزی و زیردریایی ها طراحی شدهاند. همچنین قطعات را در برابر سایش، خوردگی و اکسیداسیون عایق میکنند. موجودی این نوع روغن به عنوان روغن دنده معدنی با فشار شدید و روغن دنده سنتتیک با فشار شدید است که میتوان اقدام به خرید روغن صنعتی کرد.
روغن های فرآیندی (PROCESS OILS)
روغنهای فرآیند به عنوان نرمکنندههای پلیمری در ساخت لاستیکها، محصولات فنی لاستیکی و محصولات با پایه پلیمری استفاده میشوند. علاوه بر این، آنها نیازهای مختلف محصول و عملیات را برآورده می کنند.
روغن های لغزنده (SLIDEWAY OILS)
تعریف روغنهای لغزنده؛ روانکنندههایی با کارایی بالا برای لغزندگی در کاربردهای صنعتی از جمله ماشینهای تراش، برش، فرز و سنگ زنی هستند. سیستم افزودنی آنها خاصیت چسبندگی و اصطکاک را به آنها میدهد که از لغزش ابزار جلوگیری میکند و حرکت صاف دستگاه را تضمین میکند.
روغن های توربین (TURBINE OILS)
فرمول روغن های توربین آنها را قادر میسازد تا نیازهای مورد نیاز یاتاقان های توربین آب، گاز و بخار را برآورده کنند. علاوه بر این، آنها به لطف بازدارنده های اکسیداسیون، زنگ زدگی و خوردگی و افزودنی های ضد سایش ویژه، روانکاری، خنک کنندگی و محافظت فوق العاده ای را ارائه میدهند. همچنین از این روغن های توربین میتوان به عنوان سیال هیدرولیک استفاده کرد و در گریدهای ویسکوزیته مختلف ISO موجود میباشد و شما میتوانید اقدام به خرید روغن صنعتی کنید.
مزایای روغن های صنعتی
روغن کاری در هر صنعتی ضروری است زیرا باعث کاهش اصطکاک و سایش در ماشین آلات میشود. قطعات ماشین و یاتاقان ها به روغن کاری کافی نیاز دارند تا بتوان در تمام چرخه های کاری و شرایط کاری مختلف از آنها محافظت کنند.
با نگاهی به مزایای کلیدی روانکاری مناسب با روانکارهای صنعتی با کیفیت بالا، خواهیم داشت:
- محافظت در برابر اکسیداسیون، زنگ زدگی، خوردگی، تشکیل رسوبات و سایر انواع آلودگی و تخریب باعث افزایش زمان کارکرد تجهیزات و فواصل بهینه سرویس میشود.
- توانایی مقاومت در برابر شرایط سخت کاری و محیطی منجر به قابلیت اطمینان عملیاتی بهینه و افزایش بهره وری عملیاتی میشود.
- پیکربندی بهینه تجهیزات منجر به کاهش استفاده از روان کننده و گریس و مصرف قطعات جایگزین میشود.
- هنگامی که ماشین آلات و تجهیزات سنگین به طور بهینه روغن کاری و محافظت میشوند، هزینه های تعمیر و نگهداری کمتر و هزینه کل مالکیت (TCO) کمتر میشود.
برای انتخاب و خرید روغن صنعتی مناسب به چه نکاتی باید توجه کرد؟
در بخش پایانی این مقاله قصد داریم تا به نکاتی بپردازیم که با استفاده از آنها میشود روغن صنعتی بهتر و مناسب تری انتخاب کرد. ویژگی های متفاوتی برای روغن های صنعتی وجود دارد که هنگام خرید روغن باید آنها را در نظر گرفت. بر اساس مطالب همین مقاله در درجه اول نوع روغن استفاده شده بسیار مهم است. سه نوع تقسیم بندی برای روغن های صنعتی در این مقاله ذکر شده است. انتخاب دقیق در هر کدام از این دسته ها باعث میشود تا بتوانید روغن صنعتی با ویژگی های مطلوب تر و مناسب تری برای خود پیدا کنید.
نکته بسیار مهم بعدی این است که چقدر میخواهید هزینه کنید. استفاده از روغن های طبیعی و یا روغن های صنعتی که پایه نفتی دارند میتواند یکی از گزینه های شما باشد. در درجه بعدی نوع مواد افزودنی به روغن که ویژگی های منحصر بفرد ایجاد میکند حائز اهمیت میباشد. شما باید بر اساس کاربردی که برای روغن صنعتی در نظر دارید به ویژگی های آن دقت کنید. معمولاً در توضیحات هر روغن به این نکات پرداخته شده است که مناسب ترین شرایط استفاده و کاربرد نوع روغن چه میباشد. بنابراین خواندن دستورالعمل های داخل جعبه و همچنین پشت گالن روغن های صنعتی میتواند بسیار در خرید آن به شما کمک کند.
خرید روغن صنعتی
یکی دیگر از مهم ترین نکاتی که باید به آن توجه شود کاربرد روغن صنعتی است. همانطور که در این مقاله ذکر شد، بر اساس نوع کاربرد، روغن های صنعتی به چهار دسته تقسیم میشوند. در ابتدا شما باید ببینید به کدامیک از ویژگی های روغن صنعتی نیاز دارید. بعضی از روغن ها، فرضا روغن موتور خودرو میتوانند بیشتر از یک ویژگی را در خود جای داده باشند. بنابراین دقت در نوع کاربرد روغن بسیار مهم است. همچنین نوع کیفیت روغن صنعتی برای کاربردی که دارد میتواند به شما کمک کند.
در نوع سوم تقسیم بندی به ویسکوزیته پرداختیم. همانطور که گفته شد یکی از نکات بسیار مهم در انتخاب و خرید روغن صنعتی ویسکوزیته آن میباشد. بر اساس شرایط آب و هوایی و اقلیمی منطقه خود حتماً به گرانروی روغن صنعتی دقت کنید. معمولاً جدول هایی پشت روغن های صنعتی و یا در برگه راهنمای آنها وجود دارد. در این جدول ها درجه های مناسب گرانروی جهت استفاده در شرایط مختلف آب و هوایی و فصول مختلف لحاظ شده است.
معمولاً این جدول ها شامل دامنه درجه حرارت از حداقل تا حداکثر میباشد. بنابراین بسته به اینکه نوع و عدد ویسکوزیته روغن شما کدام است، بر اساس جدول به انتخاب مناسب ترین روغن برای خود بپردازید. علاوه بر این همانطور که گفته شد لازم است که از دو نوع روغن در طول یک سال استفاده کنید. این امر باعث میشود تا روغن های مورد استفاده توسط شما شرایط آب و هوایی مختلف را در هر زمان پوشش دهند.
برند
در نهایت یکی از مهمترین نکاتی که طبیعتاً باید در خرید تمام محصولات به آن دقت کرد برند کالا میباشد. خرید برندهای معتبرتر تضمین کننده کیفیت میباشد. بنابراین به چند طریق میتوانید از برند و کیفیت خوب آن مطمئن شوید. در درجه اول میتوانید با دوستان و آشنایان خود که از روغن صنعتی با برند خاص استفاده کرده اند و راضی بوده اند پرسش کنید. وهله دوم میتوانید از کارشناسان امر مانند مکانیک ها و مهندسان در مورد برند روغن صنعتی مشورت کنید.
در نهایت خود شما نیز پس از مدتی از استفاده از روغن های صنعتی با انواع برندها و کیفیت آنها آشنا شده و میتوانید برند بهتر را انتخاب کنید. طبیعتاً کمک گرفتن از دیگران و مشاوره و همچنین استفاده از مطالب این مقاله و سایر مطالب موجود در اینترنت و فضای مجازی میتواند به شما کمک کند. هرچه زودتر به خرید روغن صنعتی مطلوب خود دست پیدا کنید، میتوانید هزینه کمتری متحمل شوید. به این ترتیب عمر وسیله نقلیه و یا ماشین آلاتی که استفاده میکنید نیز بیشتر میشود.
سخن پایانی
هر کدام از روغنهای صنعتی کیفیت متفاوت و خاص خود را دارند. در یک نوع از روغن صنعتی میتوان طیف گسترده ای از کیفیت ها را پیدا کرد. انتخاب دقیق روغن صنعتی بسیار حائز اهمیت میباشد. چرا که با صنعتی شدن جهان اطراف ما میزان استفاده از ماشین آلات و وسایل نقلیه بسیار گسترده شده است. طبیعتاً افزایش کیفیت در خرید روغن صنعتی اعم از روغنی که از گیاهان به دست آمده باشد و یا از نفت خام و تقطیر آن حاصل شده باشد، میتواند باعث کاهش هزینه ها و افزایش عمر ماشین آلات و وسایل نقلیه بشود.
نکات مهم حین خرید روغن سنتتیک
امیدواریم مطالب این مقاله در زمینه بررسی انواع روغن ها و تاریخچه و انواع آنها و نکات لازم هنگام خرید روغن صنعتی مفید واقع شده باشد. ممنون که همراه ما بودید.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
دوره های آموزشی مرتبط
طراحی و تحلیل سازه های جوشکاری در سالیدورکس
آموزش کتیا مقدماتی
101 ترفند ناشناخته در SolidWorks
2 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
در خصوص خرید روغن کمپرسور بیتزر سوال داشتم، دو نوع روغن صنعتی با مشخصات مختلف به مقدار زیاد نیاز داشتم
سلام جناب جعفری، حتما کارشناسان بخش روغن صنعتی با شما تماس خواهند گرفت